به همت مخترعان جوان شیرازی، سیستم پایش سطح هوشیاری جراح و پرسنل اتاق عمل ساخته شد. هدف این اختراع اعلام وضعیت هوشیاری افراد در اتاق عمل جهت کاهش خطا‌های پزشکی است.
مهندس علی بینا یکی از مخترعان سیستم پایش سطح هوشیاری جراح و پرسنل اتاق عمل در گفت‌وگو با خبرنگار ما اظهار داشت: اعلام وضعیت هوشیاری افراد در اتاق عمل جهت کاهش خطا‌های پزشکی، هدف اصلی این اختراع است.
او در تشریح مشکلات و مسائلی که موجب این اختراع شده است نیز گفت: نظام سلامت آنگونه که جامعه‌ی بشری انتظار دارد در هیچ جای دنیا سالم و بی خطر نیست. اقدامات پزشکی از یک تزریق ساده تا عمل جراحی پیچیده ممکن است با خطا همراه باشند. خطا‌های پزشکی از چالش برانگیزترین مسائل موجود در نظام سلامت هستند که موجب خسارات جبران ناپذیری برای بیماران و خانواده هایشان میشوند لذا باید با تدابیری این خسارات به حداقل ممکن می‌رسید که میتوان گفت فکر اختراع سیستم پایش سطح هوشیاری جراح و پرسنل اتاق عمل در راستای این مهم شکل گرفت.
دکتر علی محمدی دیگر مخترع این دستگاه با اشاره به انواع خطا‌های پزشکی در نظام سلامت به ویژه در اتاق عمل اظهار داشت: دسته‌ی اول خطا‌ها شامل بخش فعال یا خطا‌های انسانی و بخش غیر فعال و دسته دوم مربوط به ارائه خدمات است و شامل خطا‌های تشخیص، درمان و پیگیری می‌باشد و دسته‌ی سوم خطا‌های پزشکی مبتنی بر سیستمی است که نقش گزارش دهی را بر عهده دارد همچون خطا‌های عمده، وقایع بدون عارضه و موارد نزدیک به خطا. از این رو خطا‌های پزشکی امری اجتناب ناپذیر و در عین حال بسیار شایع در نظام سلامت بخصوص اتاق عمل هستند.
او با بیان اینکه رخداد‌های ناشی از خطا‌های انسانی اغلب به حوادثی جدی منجر میشود، افزود: وقوع خطا‌های انسانی در نتیجه‌ی عوامل مختلفی همچون عوامل انسانی، مدیریتی و سازمانی، پیچیدگی وظایف، روش‌های انجام کار، شرایط محیطی، نحوه‌های آموزش افراد، طراحی تجهیزات و دستگاه ها، عدم نظارت و یا عدم وجود دستور العمل‌های کاری مناسب و … رخ میدهد.
دکتر محمد سلمان پور دیگر مخترعی که در ساخت دستگاه مشارکت داشته نیز گفت: با توجه به اهمیت خطا‌های انسانی در حیطه‌ی پزشکی و بویژه اتاق‌های عمل جراحی، خطا‌های انسانی امکان پذیر در اتاق عمل ارتباط مستقیمی با سطح هوشیاری افراد و پرسنل اتاق عمل به ویژه پزشک جراح دارند. وتا کنون در ایران مطالعه‌ی جامعی در این زمینه صورت نگرفته است. از طرفی به علت نبود نظام جامع ثبت خطا‌های پزشکی به ویژه در اتاق عمل جراحی، پنهان ماندن بسیاری از این خطا‌ها و نیز عدم آگاهی بیماران از این خطا‌ها، نمیتوان آمار و مستندات دقیق و جامعی در این زمینه ارائه داد.
او افزود: باتوجه به طولانی بودن مدت زمان برخی از عمل‌های جراحی، خستگی، استرس و فشار کاری زیاد موجب پایین آمدن سطح هوشیاری افراد در اتاق عمل میگردد. این خود موجب بالا رفتن احتمال خطا‌های پزشکی در انجام عمل جراحی میگردد.
دکتر محسن زهرایی مخترع دیگر این دستگاه نیز هدف اختراع “سیستم پایش سطح هوشیاری جراح و پرسنل اتاق عمل” اعلام وضعیت هوشیاری افراد در اتاق عمل جهت کاهش خطا‌های پزشکی عنوان کرد و اظهار داشت: تمرکز مهمترین پارامتر در تعیین سطح هوشیاری است. در این اختراع بخشی از مغز که وظیفه‌ی تمرکز و توجه در انسان را برعهده دارد نظارت میشود. بخش Prefrontal cortex (LPFC) Lateral یکی از بخش‌های مغز است که در حفظ تمرکز و توجه نقش دارد.
این مخترع جوان خاطرنشان کرد: این اختراع به طور خاص بخش جلوی پیشانی یعنی قشر LPFC را مورد هدف قرار میدهد. دلیل اصلی استفاده از این ناحیه مغز این است که، چون طراحی اختراع به گونه‌ای است که در تماس مستقیم با پوست قرار دارد، سیگنال گیری از مغز در این ناحیه به دلیل عدم وجود مو راحت‌تر صورت میگیرد.
مهندس بینا ادامه داد: مهمترین علت استفاده از این روش این است که کاملا بی خطر و غیر تهاجمی است. استفاده از آن آسان بوده و نیاز به آموزش چندانی ندارد و با توجه به ماهیت نوری بودن سیستم، عملکرد‌های شناختی بیشتری از مغز را میتواند ثبت نماید.
به گفته بینا مزیت‌های سیستم‌های BCI مبنی بر fNIRS نسبت به سایر روش‌های موجود عبارت اند از: رزولوشن زمانی بیشتری نسبت به fMRI، سیگنال نوری در این روش عمق نفوذ بیشتر نسبت به EEG که به طور کلی هزینه کمتری دارد و با توجه به نوری بودن ماهیت سیگنال، نسبت به fMRI غیر تهاجمی‌تر بوده و بی خطر است.
او اظهار داشت: برخلاف روش EEG که برای قرار دادن الکترود‌ها بر روی سطح جمجه نیاز به ژل دارد، اما در روش fNIRS سطح جمجه از سایر قسمت‌های الکترونیکی دستگاه ایزوله بوده و نیاز به هیچگونه ژل نخواهد بود. همچنینن از این سیستم علاوه بر مصارف پزشکی میتوان در معادن و کارخانه‌ها و کارگاه‌ها و محیط‌های کاری که خطر جان کارگران را تهدید میکند استفاده کرد.
