این جرم زمانی اتفاق میفتد که عملی را که در قانون جرم شناخته شده است را به دیگری نسبت بدهیم؛ مثلا سرقت در قانون مجازات اسلامی جرم میباشد و فردی به فرد دیگر بدون اینکه آن فرد دزد و یا سارق باشد و یا بتواند آن را اثبات کند، بگوید دزد.
در جرم افترا فرد باید قصد نسبت دادن یک عمل مجرمانه، به فرد دیگری را داشته باشد و نتواند این عمل مجرمانه را اثبات کند؛ یعنی صرف نسبت دادن عمل
مجرمانه افترا محسوب نمیشود، مثلا گاهی اوقات به فردی گفته میشود دزد و عمل دزدی او هم ثابت میشود.
در این صورت دیگر توهین و افترا نمیباشد؛ پس افترا زمانی است که عمل مجرمانه ای که به فردی نسبت میدهیم را نتوانیم ثابت کنیم.
هر کسی به وسیله اوراق چاپی یا خطی یا بوسیله درج در روزنامه و جراید یا نطق در مجامع یا به هر وسیله دیگر به کسی امری را نسبت دهد یا آنها را منتشر نماید که مطابق قانون آن امر جرم محسوب می شود و نتواند صحت آن اسناد را ثابت نماید به جز در موارد خاص محکوم خواهد شد و در قانون مستجوب مجازات است.
شاید روش های سابق برای احقاق آبروی از دست رفته با منازعات بیشتری همراه بود اما
امروزه جرم توهین و افترا در اکثر نظام های حقوقی تعریف شده است، بدین ترتیب مردم می توانند به طرق قانونی و با کمترین درگیری از حیثیت خود دفاع نمایند.
چه زمانی توهین، جرم محسوب می شود؟
جرم تهمت، زمانی به وقوع می پیوندد که فردی، شخص دیگری را به انجام عملی که در قانون از آن به عنوان جرم یاد می شود به متهم نماید؛ به عنوان مثال نسبت دادن القاب دزد، قاتل، جنایتکار و … به فرد دیگری، بدون اینکه وی این عمل را انجام داده باشد، مشمول جرم توهین و افترا می شود.
از شروط احقاق جرم افترا این است که فرد اتهام زننده، نتواند عمل مجرمانه ای را که به شخص مقابل نسبت می دهد اثبات نماید، در غیر اینصورت اگر صحت تهمت وی ثابت شود، وی دیگر مرتکب جرم توهین نشده است.
در قانون توهین به عنوان یک جرم مطلق حساب می شود؛ به این معنی که حتی اگر توهین به یک فرد، موجب آزردگی خاطر یا سلب آبروی وی نشود، بازهم در صورتی که مصادیق جرم توهین انجام شده باشد، فرد مرتکب به عمل افترا شده است.
مجازات جرم توهین به دیگران چیست؟
در ماده ۶۰۸ قانون مجازات اسلامی تعزیرات، اهانت به اشخاص اگر موجب حد قذف نباشد، مجازات حداکثر ۷۴ ضربه شلاق یا ۱۵۰ هزار ریال تا ۱ میلیون ریال جزای نقدی را در بر میگیرد.
همچنین در ماده ۶۰۹ همین ماده در مورد توهین به مقامات و سران سه قوه و … مجازات ۳-۶ ماه حبس یا ۷۴ ضربه شلاق یا ۵۰ هزار تا ۱ میلیون ریال جزای نقدی در نظر گرفته شده است.
انواع توهین و افترا
قانون ۲ نوع جرم توهین را تعریف نموده است:
افترای قولی ،افترای فعلی
جرم افترای قولی، به عمل به کار بردن الفاظ مشمول شرایط جرم توهین و نسبت دادن آن به شخص دیگر به صور زبانی یا نوشتاری و چاپی است.
افترای قولی در قانون در مواردی که فعل نسبت داده شده موجب حد نباشد، مجازات حبس از یک ماه تا یک سال و تا ۷۴ ضربه شلاق را دارد.
در مواردی که فعل نسبت داده شده موجب حد باشد، مانند زنا و …، قانون آن را جرم قذف نامیده و مجازات تا ۸۰ ضربه شلاق را برای آن در نظر گرفته است.
افترای فعلی، به صورتی است که فرد اتهام زننده برای عمل خود، به نوعی هرگونه آلات و ابزار جرم به فرد دیگر نسبت دهد به صورتی که وی، این وسایل را در محیط کار، منزل، کیف یا جیب فرد قرار داده تا استفاده فرد از آن وسیله تداعی شود.
مجازات افترای فعلی در قانون برابر با ۳-۶ ماه حبس یا مجازات شلاق تا ۷۴ ضربه می باشد
کارشناس ارشد حقوق کاظم قبادی سعدی
