شهروندان صاحبان اصلی شهرها هستند که امکانات و تأسیسات موجود باید در خدمت منافع آنان باشد. برای صیانت از منافع شهروندان متون قانونی و حقوقی مختلفی تدوین، تصویب و نگاشته شده است که “حقوق شهروندی” جامع همه موارد، اهداف و اصول بنیادین مترتب بر آن است.
بدون حقوق شهروندی نظام شهری بی‌پایه و اساس و پس از مدتی بر مدار خودرآی بودن و استبداد اقلیتی قدرتمند و ثروتمند بر دیگران اداره خواهد شد و گروهی اندک که به مناصب قدرت تسلط یا بر آن‌ها نفوذ دارند با تسخیر امکانات، ثروت و شاهراه‌های اقتصادی شهر، دیگران را استثمار و استعمار می کنند.
حقوق شهروندی چه جایگاهی در مدیریت شهری دارد؟
وقتی ما در مورد جامعه انسانی صحبت می‌کنیم، یکی از این مصدایق آن شهر است و ارتباط بین حقوق شهروندی و شهروند و مدیریت شهری در این جامعه انسانی تعریف می‌شود. تمام کارهایی که در شهر انجام می‌شود، حتی اگر یک فرد بخواهد زندگی گوشه‌گیرانه داشته باشد و در یک زندگی کاملا فردی زندگی کند، آثار زندگی او به جامعه بار می‌شود؛ لذا در محیط شهری حقوق شهروندی بر روابط بین شهروندان، شهروندان و ارکان دولت و حکومت حاکم است.
در حقوق اداری، قضایی، حقوق فردی و … حقوق شهروندی حاکم است. هیچ جایی از کار شهری، مدیریت شهری و شهروند بدون حقوق شهروندی قابل تصور نیست. در تمام مسائل مربوط به تولد تا فوت افراد حقوق شهروندی حاکم است و مدیریت شهری مجبور به رعایت و اجرای آن است.
چه آسیب‌هایی حقوق شهروندی را تهدید کند؟
مهم‌ترین چیزی که ممکن است حقوق شهروندی را تحت تأثیر قرار بدهد تبعیض است؛ نگاه یک نواخت مدیریت شهری به همه شهروندان نجات‌دهنده حقوق شهروندی است. اگر بخواهیم تبعیض حاکم نشود باید با استفاده از حقوق شهروندی در پارلمان شهری شرایط را تغییر داد. وقتی در پارلمان شهری تبعیض بین شهروندان حاکم شد دیگر حق معنا پیدا نمی‌کند، لذا آنچه می‌تواند مانع حقوق شهروندی شود تبعیض است. مسئولان باید در رفع تبعیض کوشا باشند و در اجرای برنامه‌ها منافع همه شهروندان را در نظر بگیرند. در حقوق شهروندی توازن خیلی مهم است. یعنی تمام اجزا باید با هم اجرا شود. نمی‌شود مثلا در آزادی بیان درست عمل کرد ولی در خدمات شهری شهروندان را درجه بندی کرد.
آیا در حقوق شهروندی به تکالیف شورای شهر نیز توجه شده است؟
حقوق شهروندی هم حقوق است و هم مسئولیت؛ یعنی آمیخته‌ای از وظایف و مسئولیت در حقوق شهروندی دیده شده است. به عنوان مثال وقتی از شهروندان می‌خواهیم که قانون را رعایت کنند به آنان هشدار می‌دهیم در صورت نقض قانون جریمه می‌شوند، اما از سوی دیگر از جرایم راهنمایی و رانندگی سهمی برای شهرداری گذاشته شده تا برای توسعه پارکینگ‌های عمومی استفاده شود، حال اگر پارکینگ سازی انجام نشود حق شهروند ضایع می‌شود.
یا مثلا در جنوب شهر نیاز به آسفالت وهمسان سازی جاده دارد اما این هزینه صرف زیبا سازی قسمت متمکن شهر گردد.
این نوع نگرش به حقوق شهروندی ، آسیب بزرگی را به شهروندان وارد خواهد کرد.
