با توجه به اینکه جرم سرقت ، جرم تازه و جدیدی نیست و همیشه مردم با آن درگیر بوده اند در عصر کنونی شکل بسیار پیچیده و تازه ای به خود گرفته که حوزه جدیدی را در علم جرم شناسی بوجود آورده است .
متأسفانه به علت آمار بالای سرقت رایانه ای ، قانون گذار اقدام به تعیین مقرراتی در زمینه جرایم رایانه ای و علی الخصوص جرم سرقت رایانه ای پرداخته است .
جرم سرقت اینترنتی برای شکل گیری دارای سه عنصر است که عبارتند از ۱-عنصرمعنوی ۲-عنصر مادی و ۳- عنصر قانونی جرم سرقت اینترنتی از حساب دیگری.
۱-عنصر معنوی یا روانی جرم سرقت اینترنتی از حساب دیگری .
عنصر روانی جرم سرقت اینترنتی این است که فرد مرتکب به این موضوع که دارد مالی را بدون اینکه حقی در آن داشته باشد از دیگری می رباید ، آگاه باشد و همراه با سوء نیت از حساب دیگری دزدی می کند انجام می دهد . گاهی پیش می آید که اگرچه مرتکب ، تمام اقدامات لازم را برای عملِ مجرمانه سرقت اینترنتی از حساب دیگری را انجام می دهد ، اما موفق به انتقال وجه از یک حساب به حساب دیگری یا حساب خودش نمی شود ، مثلا حساب بانکی قبل تر توسط بانک مسدود شده است ؛ در اینجا با اینکه قصد انجام عمل مجرمانه را داشته است اما چون موفق نشده است ، جرم دزدی از حساب دیگری رخ نداده است .
۲-عنصر مادی جرم سرقت اینترنتی از حساب دیگری
عنصر مادی جرم سرقت اینترنتی از حساب دیگری این است که مرتکب ابتدا به صورت غیر مجاز به اطلاعات حساب بانکی فرد بزه دیده دسترسی پیدا کند و با استفاده از این اطلاعات و بدست آوردن رمز دوم حساب بانکی اقدام به برداشت وجه از حساب بانکی فرد دیگر کند . مثل وقتی که یک نفر پای دستگاه عابر بانک از دیگری کمک می خواهد تا کارهای بانکی اش را انجام دهد و فرد کمک کننده با بخاطر سپردن اطلاعات بانکی فرد ، از طریق اینترنت اقدام به برداشت از حساب فرد می کند .
۳-مجازات جرم سرقت اینترنتی از حساب دیگری یا عنصر قانونی آن
عنصر قانونی جرم سرقت اینترنتی از حساب دیگری در ماده ۱۳ قانون جرایم رایانه ای مشخص شده است . یعنی برای این عمل ، برداشت پول از حساب دیگری از طریق اینترنت ، مجازات مشخص شده است . مجازات سرقت اینترنتی از حساب دیگری طبق این ماده از قرار زیر است :
” هر کس به طور غیرمجاز از سامانه های رایانه ای یا مخابراتی با ارتکاب اعمالی از قبیل وارد کردن، تغییر، محو، ایجاد یا متوقف کردن داده ها یا مختل کردن سامانه، وجه یا مـال یا منفعت یا خدمات یا امتیازات مالی برای خود یا دیگری تحصیل کند علاوه بر رد مال به صاحب آن به حبس از یک تا پنج سال یا جزای نقدی از بیست میلیون (۲۰٫۰۰۰٫۰۰۰) ریال تا یکصد میلیون (۱۰۰٫۰۰۰٫۰۰۰) ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد. ”
بنابراین مجازات جرم سرقت از حساب دیگری این است که مرتکب باید هم وجهی را که از طریق اینترنت سرقت کرده است را به فرد پس بدهد و هم به حبس از یک تا پنج سال یا جریمه نقدی از از بیست میلیون (۲۰٫۰۰۰٫۰۰۰) ریال تا یکصد میلیون (۱۰۰٫۰۰۰٫۰۰۰) ریال محکوم خواهد شد .
وجود ” یا ” بین مجازات حبس و جریمه نقدی به این معناست که قاضی می تواند بین هر یک از این مجازاتها یکی را انتخاب کند . البته با توجه به نوع و شدت جرم قاضی می تواند هر دوی آنها را هم اعمال کند .
کارشناس ارشد حقوق کاظم قبادی سعدی
