اختصاصی آینه فارس: پروین خلیلی، دختر شیخ عزیزالله خلیلی، از علمای کازرونی است که در دهه ۱۳۳۰، برای فراگیری دانش دینی پدر، همراه با خانواده، از کازرون به نجف اشرف رفت. سال ۱۳۳۴، سید موسی صدر، جوانی خوش‌آتیه، خوش‌اندیش، خوش‌سیما و خوش‌طینت که پس از کودتای ۲۸ اَمرداد ۱۳۳۲، از ایران به نجف آمده بود تا دانش دینی خود را پی گیرد، آشنا شد و پس از خواستگار به ازدواج وی درآمد. سید موسی، که از طلبه‌های پویای جوان سیاسی دوره نهضت ملی شدن صنعت نفت بود، در این سال‌ها، دست از پویایی سیاسی خود برنداشته بود.
در سال ۱۳۳۷، همراه همسر خود به ایران برگشت و در شهر قم زیست. در این دوره سید موسی به همراهی برخی از دوستان خود همچون ناصر مکارم شیرازی، جعفر سبحانی و علی دوانی کازرونی، نشریه مکتب اسلام را به زیر چاپ برد. موسی صدر همچنین مدیریت یکی از مدرسه‌های ملی را نیز بر دوش داشت.
پروین و موسی دارای ۴ فرزند به نام‌های صدرالدین (۱۳۳۵)، حمید (۱۳۳۸)، حوراء (۱۳۴۱) و ملیحه (۱۳۵۰) شدند.
هنوز دو سال نشده بود که پروین، این بار، کوچ بزرگ خود را اغاز کرد. پروین، همراه با سید موسی، راهی لبنان می‌شد تا وصیت علامه شرف‌الدین را جامه بپوشند. لبنانی با درگیری‌ها و جنگ‌های درونی که از این زوج جوان، ابولبنان و ام صدر را ساخت.
پروین، سال‌های سختی و دشواری را پیش رو داشت. سال‌هایی که از او مادر، همسر و مبارزی زینب‌گونه و رباب‌گونه ساخت. سال‌هایی که گاه موسایش، امام می‌شود و گاه، زیر باران فتنه‌انگیزی‌های دجالان، تا درون خانه‌اش را می‌سوزند.
امام موسی صدر در سال ۱۳۴۴ غزلی با عنوان «مهتاب» سرود و آن را به پروین خلیلی (همسرش) تقدیم کرد. نکته این غزل آن است که حروف اول مصرع‌های نخست آن نام «پروین خلیلی» و حروف نخست مصرع‌های دوم، نام «موسی صدر» را می‌سازند. غزل در بحر خفیف و دارای توشیح متناسب در دو مصرع، از امام موسی صدر از این قرار است:
پرده‌ای از پرند سیم اندود… ماه بر دوش شام گسترده
روشن و دلکش و خیال انگیز….. وز نسیم شبانه افسرده
و اندر اعماق آشیانه خویش….. سر خود مرغ حق فرو برده
یاد بیداری و تلاش و سخن….. از خیال زمانه بسپرده
نیمی از شام هجر بگذشته….. صحبت غم به جانم آورده
خواب بگریخته ز دیده من….. دامن از اشک چشم پر کرده
لیک با رنج جانگداز فراق….. روح باز از غمش نیازرده
یاد مهر حیات بخش «مه»م….. زنده می‌دارد این تن مرده
لاله حاوی او چراغ شب است….. نور بر شام هجر بسپرده
یا رب از جور دهر برهانش….. تا که برهاند این سراپرده
بیست سال، ساختن در تنور سوختن‌های پیاپی، او را پخته روزگار می‌کند و اکنون باید پرچم مردش را بر دوش کشد… اکنون پخته شده است و باید جدایی از یارش را در دریای پر تلاطم روزگاران، بر دوش کشد… شهریور ماه ۱۳۵۷ از راه می‌رسد تا پروین را در آزمونی بزرگ‌تر بیازماید… ناگاه شنیده از ناپدید شدن همسرش می‌گویند.
پروین، چهل و سه سال را زین پس باید به تنهایی سپری کند تا ام صدر شود و در بلندای جهان، چون ستاره پروین بدرخشد…
او یار، همراه و حامی صبور امام موسی صدر در همه‌ی سال‌های فعالیت ایشان در شرایط پیچیده و سختی‌های لبنان و جنگ داخلی بود.
بانو خلیلی پس از ربوده شدن امام صدر نیز لبنان را ترک نکرد و همواره چشم به راه آزادی و بازگشت او از این اسارت طولانی بود.
این دختر کازرون، همسر امام موسی صدر و مادر لبنان، پنجشنبه، هشتم مهرماه ۱۴۰۰، در لبنان برای همیشه چشم از جهان فروبست.
*****
روز پنجشنبه هشتم مهرماه ۱۴۰۰ خبری کوتاه مبنی بر درگذشت بانو «پروین خلیلی» همسر مکرمه «امام موسی صدر» منتشر شد. در این سال‌ها بارها در مورد اندیشه‌های ممتاز، مجاهدت‌ها و اقدامات تأثیرگذار امام موسی صدر در سطح لبنان و جهان اسلام، مطالب مختلفی گفته و نوشته‌شده که نشان‌دهنده جایگاه بالای این عالم بزرگ و رهبر تحول‌آفرین بوده‌است.
در این میان آن چیزی که کمتر به آن پرداخته‌شده نقش خانواده به‌ویژه همسر مکرمه ایشان بوده است. با نگاهی به زندگی پربرکت مرحومه پروین خلیلی، به یاد این جمله مشهور می‌افتیم که مردان موفق مدیون همسران شایسته خود هستند.
این بانوی بزرگوار که خود از بستر یک خانواده محترم و اهل دین و علم برخاسته بود در میانه دهه سی شمسی با امام موسی صدر که در آن زمان طلبه سطوح عالی حوزه در نجف اشرف بود، ازدواج کرد. وی با اخلاق نیکو و صبوری توانست، آرامش را به زندگی شخصی امام موسی صدر هدیه کند تا زمینه‌ساز فعالیت‌های مؤثر وی در جامعه شود. کمتر از پنج سال از این زندگی نگذشته بود که امام موسی صدر با توصیه مراجع تقلید و علمای لبنان به این کشور مهاجرت کرد. اگرچه برای هر بانوی جوانی دور شدن از خانواده سخت است ولی مرحومه خلیلی با درک وظیفه دینی و اجتماعی امام موسی صدر، با وی همراه شد.
در این دوره که امام موسی صدر وظیفه رهبری دینی و سیاسی شیعیان لبنان را پذیرفته بود و بیشتر وقت خود را صرف حل چالش‌های مادی و معنوی مردم می‌کرد، همانند سنگ صبوری زمینه‌ساز تداوم خدمات وی شدند به‌طوری‌که امام موسی صدر در این ایام شعری را با عنوان مهتاب در وصف وی سرود که در یک بیت آن به‌صراحت به این نکته اشاره کرده است: یاد مهر حیات‌بخش «مَه»م، زنده می‌دارد این تن مرده.
با آغاز جنگ داخلی لبنان ولی شرایط بسیار سخت شد زیرا به غیر از مشکلات عادی زندگی خانوادگی یک رهبر دینی و سیاسی، تهدیدات امنیتی نیز به آن افزوده شد. به‌طوری‌که برخی از اطراف جنگ داخلی برای تحت تأثیر قرار دادن مبارزات امام موسی صدر منزل ایشان را تهدید کردند و آن مرحومه در این شرایط نیز یاور امام موسی صدر برای تداوم حق‌طلبی ایشان بودند؛ اما شاید سخت‌ترین دوران زندگی این بانوی بزرگوار ربایش و اسارت امام موسی صدر و تداوم چهل‌وسه ساله این شرایط بود. در این دوران بانو خلیلی با وجود اخبار ضدونقیض با امید فراوان همواره منتظر و چشم‌انتظار بازگشت همسر خود امام موسی صدر بود.
یکی دیگر از ویژگی‌های بارز این بانوی بزرگوار تربیت صحیح فرزندانی بود که امروز همه آنها منشأ خدمات انسان دوستانه و فرهنگی هستند و ادب و اخلاق حسنه ایشان زبانزد است. به نظر می‌رسد نگاهی دقیق و عالمانه به زندگی و مجاهدت‌های بانوان بزرگوار و صبوری همچون بانو پروین خلیلی می‌تواند، چراغی راهی برای بانوان محسوب شود که در عین فراهم کردن آرامش در خانواده خود، منشأ خدمات موثر همسران و تربیت فرزندان صالح برای جامعه باشند که این امر وظیفه محققان و نویسندگان را در این زمینه سنگین می‌کند.
نگاهی دقیق و عالمانه به زندگی و مجاهدت‌های بانوان بزرگوار و صبوری همچون بانو پروین خلیلی همسر امام موسی صدر، می‌تواند چراغ راهی برای بانوان محسوب شود که در عین فراهم کردن آرامش در خانواده خود، منشأ خدمات موثر همسران و تربیت فرزندان صالح برای جامعه شدند.
